مغضوب علیهم و ضالین کیانند؟
جدا کردن این دو از هم در آیات فوق نشان مىدهد که هر کدام اشاره به گروه مشخصى است.
در اینکه فرق میان این دو چیست سه تفسیر وجود دارد:
۱- ” مغضوب علیهم” مرحلهاى سختتر و بدتر از” ضالین” است، و به تعبیر دیگر” ضالین” گمراهان عادى هستند، و مغضوب علیهم، گمراهان لجوج و یا منافق.
۲- مراد از “ضالین” منحرفین نصارى و منظور از “مغضوب علیهم” منحرفان یهودند.(باید توجه داشت که اینگونه تعابیر در حقیقت از قبیل تطبیق کلى بر فرد است، نه انحصار مفهوم “مغضوب علیهم” و “الضالین” در یک فرد یا گروه خاص)
+ این برداشت به خاطر موضعگیریهاى خاص این دو گروه در برابر دعوت اسلام مىباشد
+ همانگونه که قرآن هم صریحا در آیات مختلف بازگو مىکند، منحرفان یهود، کینه و عداوت خاصى نسبت به دعوت اسلام نشان مىدادند.
+ اما منحرفان از نصارى که موضعشان در برابر اسلام تا این حد سرسختانه نبود، تنها در شناخت آئین حق گرفتار گمراهى شده بودند، از آنها تعبیر به” ضالین” شده.
۳- این احتمال نیز وجود دارد که “ضالین” به گمراهانى اشاره مىکند که اصرارى بر گمراه ساختن دیگران ندارند در حالى که” مغضوب علیهم” کسانی هستند که هم گمراهند و هم گمراهگر، و با تمام قوا مىکوشند دیگران را همرنگ خود سازند!.
+++++
چنین به نظر مىرسد که جامعترین این تفاسیر همان تفسیر اول است تفسیرى که بقیه تفسیرها در آن جمع است و در حقیقت مصداقى از مصادیق آن محسوب مىشود بنا بر این دلیلى ندارد که ما مفهوم وسیع آیه را محدود کنیم.
